Wie doet wat bij passief bouwen? Wat doen Passiefhuis-experts? Waar halen passiefhuisexperts hun kennis vandaan? Wat moet een passiefhuis-specialist in huis hebben? Welke expertise heeft een passiefhuis-professional? Welke passiefhuis-cursus is vereist voor de bouw van een passiefhuis? Wat doet een passiefhuis-adviseur? Hoe borg je de kwaliteit en wanneer haalt een passief gebouw de Passiefhuis-standaard? Welke passiefhuis-cursus is geschikt voor een architect? Welke besluiten neem je als opdrachtgever bij passief bouwen en de kwaliteitsborging van passiefhuizen?
Snel navigeren:
Wie doet wat bij passief bouwen?
Passiefhuis-experts: grip op de integrale samenhang bij passief bouwen
Rollen en verantwoordelijkheden passiefhuis-experts
De rol van de opdrachtgever bij passief bouwen
Wat doet de architect bij een passiefhuis-project?
De rol van de passiefhuis-adviseur
De rol van de passiefhuis-aannemer
Wat is de rol van de installateur bij passief bouwen?
Wat doet de passiefhuis-certificeerder?
Welke passiefhuis-experts zijn nog meer van belang?
De samenwerking in een passiefhuisproject
Wie doet wat bij passief bouwen?
Je overweegt een passiefhuis te laten bouwen. Welke professionals zijn hierbij nodig en wat moeten deze passiefhuis-experts in huis hebben voor een gebouw dat niet alleen energetisch voldoet maar ook betaalbaar, comfortabel en gezond is? En hoe steek je, als opdrachtgever, het proces voor het ontwerpen en bouwen van zo’n passiefhuis-nieuwbouw of zeer energiezuinige EnerPHit-renovatie het beste in? Hieronder lichten wij toe welke passiefhuis-specialisten er zijn en wat je ook van de andere, bij het ontwerp- en bouwproces betrokken professionals kunt verwachten en hoe je deze samenwerking het beste vorm kunt geven.
Passiefhuis-experts: grip op de integrale samenhang bij passief bouwen
Momenteel worden passiefhuizen en zeer energiezuinige EnerPHit-renovaties door opdrachtgevers vaak als te duur gezien. En met veel onzekerheden over het rendement van de investering. Goed opgeleide en ervaren passiefhuis-experts weten wel beter. Bovendien krijgt in tijden van BENG en naderende wijziging in het kader van EPBD4 elke opdrachtgever en bouwprofessional hoe dan ook te maken met de uitdaging om deze bijna energieneutrale gebouwen betaalbaar te maken. Het passiefhuis biedt juist een betrouwbaar en haalbaar perspectief, nu en op de lange termijn.
Daarbij hangt de succesvolle werking van een passiefhuis of een zeer energiezuinige EnerPHit-renovatie wel af van het samenspel van bijna alle eigenschappen en het gebruik van een gebouw. Het komt er dus op aan dat ook de kleinste details op het energetische geheel zijn afgestemd. Om deze samenhang goed te pakken is kennis vereist en een geoliede samenwerking tussen alle betrokken disciplines. Zo spelen een aantal ontwerp- en bouwprofessionals juist bij passief bouwen een belangrijke rol. Lees verder welke dit zijn en over welke competenties zij moeten beschikken voor een geslaagd passiefhuisproject en waarom.
Handige links:
Landingspagina passief bouwen
Kwaliteitsborging:
Passiefhuiscertificering
Certificeringseisen passiefhuisstandaard
Certificeringseisen EnerPHit-standaard
Passiefhuis-productcertificering
Passiefhuis-professionals:
Gecertificeerde passiefhuisontwerpers en -adviseurs
Gecertificeerde passiefhuis-professionals
Cursussen:
Basiskennis passief bouwen
Verdieping passief bouwen
Relevante blogs:
Blogs passief bouwen
Blogs kwaliteitsborging passiefhuis
Uitgelicht:
Kans voor investeerders: factor-10-renovatie appartementsgebouwen
Passiefhuisstandaard bij Zweedse scholen
Rollen en verantwoordelijkheden passiefhuis-experts
Het ontwerpen en realiseren van een passiefhuis vereist vooral vakmanschap van de betrokken professionals en ook een beetje extra kennis over de do’s en don’ts bij passief bouwen. Kennis is daarbij het product van informatie * ervaring * vaardigheid * attitude: K=i*EVA. Attitude betekend in deze betrokkenheid oftewel de bereidheid om samen verantwoordelijkheid te nemen voor een geslaagd project. Zonder deze positieve instelling van alle projectpartners kom je er niet. De rest kun je leren.
De rol van de opdrachtgever bij passief bouwen
Als opdrachtgever creëer je de nodige randvoorwaarden voor het ontwerpen en realiseren van je passiefhuis. Je bent sturend in het opstellen van de doelstellingen voor het project en bepalend in het besluitvormingsproces. Hiervoor trek je vroegtijdig de nodige experts aan en geef je ruimte voor creatief onderzoek en een gedegen ontwerpproces. De bouw en in het bijzondere de bouw van passiefhuizen is een vrij complexe aangelegenheid. Om als opdrachtgever hierin goede besluiten te kunnen nemen zijn de volgende punten van belang:
- Duidelijke afwegingskaders en projectdoelstellingen
- Inzicht in voldoende relevante haalbare opties en de invloed op andere projectkeuzes
- Duidelijke beslissingscriteria voor een consistente en transparante afweging tussen de alternatieve mogelijkheden
- Relevante en betrouwbare informatie over de opties en de voor en nadelen ervan, nu en op lange termijn
- Bewustzijn over onzekerheden in de informatie en andere project-gerelateerde risico’s
- Logisch correct redeneren
- Een volgordelijk keuzeproces
Wat doet de architect bij een passiefhuis-project
Als architect heb je een belangrijke invloed op het slagen van een passiefhuis-ontwerp. Denk bijvoorbeeld aan een optimale zon-instraling in de wintermaanden door de juiste oriëntatie van de ramen. Dat kan wel tot 50% besparen op verwarmingskosten. Voor een succesvol passiefhuisproject heb je kennis nodig van kostenoptimale ontwerp-strategieën. Zo kun je door de mogelijkheid voor een eenvoudig aan te leggen ventilatiesysteem en andere installaties mee te nemen in je ontwerp flink kosten besparen. Maar ook door de zonwering meteen in het ontwerp te integreren borg je het zomercomfort en voorkom je dure achteraf-oplossingen. Bovendien is oog voor (technische) details van belang, want bij een passiefhuis-ontwerp kunnen esthetische keuzes soms haaks staan op de bouwfysische randvoorwaarden.
Hoe dan ook is het van belang de behoefte van de opdrachtgevers en uiteindelijke gebruikers te kunnen vertalen naar het ontwerp binnen de financiële, praktische en wettelijke randvoorwaarden. Dus zorg je samen met de opdrachtgever vroegtijdig voor de nodige expertise aan tafel om het ontwerp energetisch verder te optimaliseren.
Relevante trainingen voor de werknemers bij een architectenbureau:
Verdiepingscursus Passiefhuisontwerp en -constructie – Energiebalans met DesignPH – Training communicatie in het bouwproces
De inbreng van de passiefhuis-adviseur
Als passiefhuis-adviseur ben je verantwoordelijk voor het energetische concept van het gebouw. Bijvoorbeeld bereken je de energiebehoefte voor verwarming en koeling middels het PHPP, een integrale energiebalansberekening. Ook adviseer je het ontwerpteam hoe het passiefhuisontwerp te optimaliseren. Daarvoor houd je onder ander rekening met de raameigenschappen, de ventilatie-installatie en de constructieopbouw. Om uiteindelijk de gewenste energie-efficiëntie, een optimaal comfort en een hoge uitvoeringskwaliteit te bereiken en het geheel betaalbaar te houden werk je nauw samen met de architect, de technisch tekenaar, de installateur en de aannemer. Je beoordeelt ontwerp-varianten en ondersteunt bij het optimaliseren van het ontwerp. Ook ben jij verantwoordelijk voor bouwfysisch correcte bouwkundige aansluitdetails. Deze controleer je in geval van twijfel middels een warmtestroomberekening.
Je geeft advies over bijvoorbeeld isolatie, luchtdichtheid en uiteindelijk kun je de installaties perfect laten afstemmen op het bouwkundige ontwerp. Hiervoor bereken je de pieklast voor verwarming en soms ook voor koeling. Gaandeweg de vorderingen van het ontwerp en het besluitvormingsproces van het ontwerpteam verwerk je eventuele wijzigingen steeds in de berekeningen. Zo houdt je ook bij of de passiefhuis-doelstellingen haalbaar blijven. Tijdens het ontwerp en de uitvoering draag je daarbij als passiefhuis-adviseur zorg voor de kwaliteitscontroles. Zijn de thermische lekken in de details wel of niet aanvaardbaar? Of hoe kunnen de details energetisch worden geoptimaliseerd? Loop de luchtdichting aaneengesloten door en kan goed worden uitgevoerd? Zijn er mogelijkheden om de details te vereenvoudigen?
Wordt de bouw uitgevoerd zoals ontworpen? Bijvoorbeeld voldoen de luchtdichtheid en de isolatie aan de gestelde eisen? Daarvoor coördineer je de luchtdichtheidstest om te controleren of er geen ongewenste luchtlekken zijn die ten koste gaan van de energie-efficiëntie en de bouwfysische kwaliteit van het gebouw. In de verschillende fases lever je de nodige documenten aan voor de passiefhuiscertificering.
Als adviseur bij energetische renovaties heb je kennis van de EnerPHit-aanpak en de berekening van de woonlasten voor en na de renovatie. Dan ontwikkel je samen met de projectpartners de verduurzamingsscenario’s inclusieve lange termijn-onderhoudskosten. Zodoende ondersteun je de opdrachtgevers bij het nemen van verstandige besluiten voor een toekomstgerichte renovatie-aanpak.
Relevante trainingen voor de passiefhuisadviseur:
Verdiepingscursus Passiefhuisontwerp en -constructie – Cursus Rekenen met PHPP – Energiebalans met DesignPH – Training communicatie in het bouwproces
De rol van de passiefhuis-aannemer
Als bouwbedrijf coördineer je de bouw- of renovatiewerkzaamheden en laat deze uitvoeren door je medewerkers en onderaannemers. Daarvoor zorg je dat iedereen, en met name de projectleider, technisch tekenaar, werkvoorbereider, calculator en voorman, weet wat nodig is en verantwoordelijkheid neemt voor zijn/haar deel in de samenwerking. Je zorgt voor de nodige kwaliteitsborging zodat werkelijk gebouwd wordt wat ontworpen is. Uiteraard neem je ook de onderaannemers en uitvoerenden op de bouw mee, zodat ook zij de projectdoelstellingen optimaal kunnen ondersteunen.
Relevante trainingen voor de werknemers bij een aannemer:
Cursus Energieneutraal bouwen en renoveren – Training communicatie in het bouwproces
Wat is de rol van de installateur bij passief bouwen?
Als passiefhuis-installateur zorg je voor thermisch comfort en een gezond binnenklimaat in zeer energiezuinige gebouwen en passiefhuizen met energiezuinige installaties. Hiervoor brengt de installateur expertise en ervaring in over integrale installatie-concepten, dus op het zeer energiezuinige gebouw en het beoogde gebruik ervan afgestemde installatie-techniek. Bovendien zorg je voor een ventilatiesysteem dat voldoet aan hoge eisen betreffende gezonde binnenlucht, geluid, energiezuinigheid, thermisch comfort en onderhoud.
Relevante trainingen voor de werknemers bij het installatiebedrijf:
Cursus Energieneutraal bouwen en renoveren – Training communicatie in het bouwproces
Wat doet de passiefhuis-certificeerder?
De passiefhuis-certificeerder kijkt bij het ontwerpteam over de schouders mee en ondersteunt de experts bij het ontwerpen van een betaalbaar, gezond en comfortabel passief gebouw. Voldoet een gebouw vervolgens aan de eisen van de Passiefhuisstandaard dan ontvangt de opdrachtgever een passiefhuis-certificaat. Uiteindelijk is dit het bewijs dat het gebouw en alle onderdelen en installaties voldoen aan de passiefhuiseisen. Daarmee is de energie-efficiëntie en het bouwfysisch correct functioneren van het gebouw geborgd.
Welke passiefhuis-experts zijn nog meer van belang?
Voor een geslaagd passiefhuisproject heb je naast de bovengenoemde passiefhuis-professionals ook deskundigheid nodig bij leveranciers. Bijvoorbeeld van passiefhuis-bouwelementen zoals passiefhuisramen- en kozijnen of zeer energiezuinige ventilatiesystemen. Aanbieders van gecertificeerde passiefhuisproducten vind je bijvoorbeeld op de productdatabase van het PHI of de Nederlandse passiefhuismarkt.
Ook heb je specialisten nodig voor de kwaliteitsborging, bijvoorbeeld voor een vakkundige luchtdoorlatendheidsmeting.
De samenwerking in een passiefhuisproject
Een ontwerp- en bouwteam-samenwerking is een logische organisatievorm bij de bouw van een passiefhuis en passiefhuisrenovaties. Daarbij nemen alle betrokken partijen deel aan de besluitvorming in het ontwerp en vervolgens verantwoordelijkheid voor het eindresultaat tijdens de uitvoering. Zodoende kan een interdisciplinair team eventuele consequenties op separate onderdelen samen het beste overzien. Met behulp van een energetische analyse met het integrale ontwerptool PHPP krijgt het ontwerpteam hierbij duidelijkheid over mogelijke ontwerp-optimalisatie en kritische besluiten.