Verduurzamen VvE-appartementen met factor-10-renovatie

Verduurzamen van VvE-appartementen met “Factor 10-renovatie” was onderwerp van een Bijzonder inspiratie-uur met KERN op het hoofdpodium van de renovatiebeurs 2024. Daarbij deelden Clarence Rose en Carl-peter Goossen hun inzichten van vooruitstrevende renovatieprojecten en het proces dat succesvol leidt naar een hoogwaardige én betaalbare aanpak – zelfs en juist voor VvE’s met achterstallig onderhoud. Deze aanpak resoneert merkten wij aan de enthousiaste reacties van de belangstellenden. 

Door Clarence Rose

Condoreno: Versnelling hoogwaardige renovaties VvE-appartementencomplexen

VvE-appartementencomplexen moeten snel duurzamer worden. Dat is het streven van het Europese Condoreno-project waarin wij participeren. Een integrale aanpak is van belang om hoogwaardige totale en stapsgewijze renovaties succesvol te maken en te versnellen. Met een grote energiebesparing, minimaal energielabel A, neemt ook de leefbaarheid in de woningen toe. De appartementen worden niet alleen comfortabel en gezond maar ook gegarandeerd betaalbaar. Nu en in de toekomst. Hiervoor ondersteunt Condoreno de ontwikkeling van geïntegreerde renovatiediensten voor VvE’s. Deze diensten faciliteren en coördineren de complete renovaties. Nationale adviesraden in België en in Nederland zijn momenteel actief om samen de weg vrij te maken voor hoogwaardige energetische renovaties door VvE’s.

Zo laag mogelijke woonlasten? Hoogwaardige verduurzaming!

Een voorbeeld van een dergelijke geïntegreerde renovatiedienst is Stichting WoonlastenNeutraal (WNR). WNR biedt VvE’s toegang tot de nodige integrale kennis, advies en begeleiding bij de renovatie van hun appartementencomplex. Hiermee verbindt het WNR-servicebureau een kwalitatief hoogwaardige verduurzaming met een optimale kostenstructuur voor de bewoners. Het vertrekpunt daarbij is om de woonlasten voor de bewoners na de renovatie zo laag mogelijk te houden door de energiebehoefte flink omlaag te brengen. Bij voldoende reserve voor regulier onderhoud kan een energetische renovatie zorgen voor gelijke kosten voor en na renovatie, woonlastenneutraal dus. WNR is opgezet door MKB-bedrijven van Vereniging DNA in de bouw. Integrale samenwerking zit dus in het DNA van WNR.

Factor-10-renovatie VvE Nolensstraat Wageningen tijdens uitvoering – een voorbeeld voor betaalbare verduurzaming

Succesfactor WNR: Factor 10-renovaties met een gestroomlijnd proces

WNR begeleidt bewoners van VvE-appartementen door het hele proces van A tot Z, gedegen advies en procesbegeleiding, kwalitatief hoogwaardige uitvoering met garanties op de resultaten en financiering waarmee de maandlasten voor de VvE-appartementseigenaren gelijk blijven.
De vereniging van eigenaren moet hiervoor wel beschikken over een solide en gemotiveerd bestuur. Ook de bewoners hebben hierin een actieve rol, zij nemen de besluiten. Een renovatie slaagt dus pas echt als de bewoners in iedere geval voldoende betrokken zijn om mee te denken en hun stem te laten horen. Dat klinkt mooi en logisch, maar de praktijk is weerbarstig. Draagvlak voor een renovatie is wellicht de grootste uitdaging. Maar het biedt ook de grootste kans op succes: blije bewoners, fijne woningen, klaar voor de toekomst.

Geïntegreerd proces in 6 fases en 15 stappen

Het proces om daar te komen hebben KERN en WNR recent goed onder de loep genomen. Dit heeft geleid tot een routekaart die VvE-besturen en procesbegeleiders ondersteuning biedt in het weerbarstige besluitvormingsproces rondom verduurzaming. Afgebakende processtappen, een duidelijke rolverdeling, en heldere afspraken: Zo weten de VvE-bewoners waar ze aan beginnen, wat ze kunnen verwachten en wat van hen wordt verwacht als opdrachtgevers. Deze routekaart biedt natuurlijk ook de betrokken MKB-bedrijven, adviseurs en financiers een heldere koers. Je wil op elkaar kunnen rekenen en moet weten wat je rol is: Integrale renovatie is gebaat bij een optimaal samenwerkingsproces. Dat blijft natuurlijk mensenwerk, maar deze routekaart biedt de juiste basis voor een succesvolle samenwerking.

Condoreno-Routekaart WNR: Overzicht fasen geïntegreerd renovatieproces

De gedetailleerde WNR-routekaart kun je hier in delen downloaden:
Kennisinstituut KERN geïntegreerd renovatieproces routekaart WNR Condoreno-fase 1 en 2
Kennisinstituut KERN geïntegreerd renovatieproces routekaart WNR Condoreno-fase 3 en 4
Kennisinstituut KERN geïntegreerd renovatieproces routekaart WNR Condoreno-fase 5 en 6

De waarde van de bespaarde energie

Ervaring met energetische renovaties leert dat het juist betaalbaar wordt als je de lat hoog legt. Door te renoveren met behulp van passiefhuistechnologie bespaar je zo’n 90% op de energie voor verwarming. Passief bouwen is een op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde standaard voor gezond, comfortabel en betaalbaar te bouwen en te renoveren. Bij de financiering kun je de besparing op de toekomstige energiekosten contenteren in de extra investering. Door de hoogwaardige kwaliteit en waardestijging is het niet alleen voor de bewoners comfortabel, maar juist ook voor de investeerders.

Voor VvE’s is daarom inmiddels goed passende financiering beschikbaar. Zelfs als een VvE niet beschikt over voldoende onderhoudsreserve is een volledige schilrenovatie in een keer vaak de meest comfortabele en financieel aantrekkelijkste oplossing om uit de negatieve woningwaarde-spiraal te komen door achterstallig onderhoud. Een hoogwaardige renovatie zet hoge onderhoudskosten en energiebehoefte namelijk om naar minimale kosten voor onderhoud en energie en de investering daarvoor wordt via de servicekosten afgelost.

Van ”Quickscan” naar woonlasten

Een inschatting van de investeringskosten van verschillende renovatiescenario’s is niet voldoende om de potentie van een renovatie te kunnen beoordelen. Een hoogwaardige aanpak wordt dan namelijk onterecht als “te duur” aan de kant geschoven. Een perspectief op de woonlasten maakt de impact voor de bewoners beter inzichtelijk. Ook volstaat het niet om bij het onderzoek naar haalbare scenario’s de gebruikelijke labelsprongen te volgen. Het kantelpunt voor betaalbaarheid bereik je juist bij een hoogwaardige aanpak met een maximale besparing op verwarmingskosten. Daarvoor is kennis vereist die bij de reguliere energieadviseurs vaak nog ontbreekt. Eeuwig sonde voor de toekomstige bewoners en een gemiste kans voor de energietransitie. Renovaties die aantrekkelijk lijken omdat ze alleen het “laaghangend fruit” plukken is een soort roofbouw. Je creëert ermee een lock-in waardoor de energielasten en dus wonen onbetaalbaar kunnen worden.

Woonlasten Factor 10 renovatie VvE Nolensstraat Wageningen

De financiering hoeft echt geen probleem te zijn

Vooral bij grote appartementsgebouwen uit de jaren 1960 tot ’80 is passiefhuisrenovatie een Nobrainer aan het worden door de goede financieringscondities, o.a. door de energiebespaarlening van het warmtefonds en andere financieringsmogelijkheden, bijv. SVn of restaiuratiefonds. Ook zijn er een hele scala aan subsidies beschikbaar. VvE’s met verduurzamingsplannen kunnen bij WNR terecht voor een haalbaarheidsstudie naar een aanpak waarin elke geïnvesteerde euro in isolatie en technieken de grootste meerwaarde heeft over de bewoners nu en in de toekomst. En voor energieadviseurs die het “kunstje” van de passiefhuistechnologie willen leren is dit een geschikte instapcursus: Summerschool Passiefhuisontwerp en -constructie

Schrijf je nu in en vergroot de toegevoegde waarde van je renovatieadvies!

Als je het doet, doe het dan goed!

Ook al lijkt het soms ingewikkeld – een totale renovatie van een VvE-appartementsgebouw in een keer is vaak het makkelijkst. Maar ook een stapsgewijze aanpak is mogelijk. Hierbij is het van belang om lock-ins te voorkomen, om al vóór de eerste maatregel de stip op de horizon te zetten. Dus eerst te bedenken hoe het gebouw er na de stapsgewijze aanpak er uit moet zien, ook qua energieprestatie. En dan een plan te maken in welke stappen en in welke volgorde je daar komt.

Stapsgewijze aanpak?

• Breng het einddoel volledig in beeld zodat de puzzelstukken tot het einde bij elkaar blijven passen!
• Kies bij elke renovatiestap de hoogst mogelijke energetische kwaliteit
• Zorg ervoor dat de vervolgstappen zijn voorbereid.

In Nederland zijn voor een stapsgewijze aanpak de toekomstvaste standaard en streefwaarden ontwikkeld. Ook zijn er wetenschappelijk onderbouwde renovatie-strategieën uitgewerkt waarmee lock-ins worden voorkomen, kijk hiervoor bijvoorbeeld bij het EuroPHit-project, 3Encult ect.

Met een factor 10 renovatie zorg je voor een waardevaste toekomst van vastgoed. Ook met een stapsgewijze aanpak kun je renoveren zonder spijt achteraf.

De X-factor: Factor 10-renovaties met garantie op gebouwprestaties

Factor-10 renovatie volgens de passiefhuis-standaard verlaagt de verwarmingsbehoefte vaak met ruim 90% waardoor renovaties juist betaalbaar worden. En juist bij hoogwaardige renovaties kun je als ontwerp- en bouwteam werken met kwaliteitsgaranties. Zo creëer je het vertrouwen – bij de opdrachtgevers, bij de financier en binnen je eigen team. Met de routekaart als onderlegger en professionals die weten waar ze mee bezig zijn kun je meters maken met hoogwaardige energetische renovaties. Vergaande energiebesparing is nodig om de energietransitie sociaal aanvaardbaar te houden. Door de lage energiebehoefte in de winter voorkomt deze aanpak capaciteitsproblemen van duurzaam opgewekte energie in de wintermaanden. Factor 10-renovaties zijn dus niet alleen voor de toekomstige bewoners maar ook van maatschappelijk belang.

Voorspelde en gemeten energiebehoefte Factor 10 renovatie VvE Nolensstraat Wageningen