Passiefhuiskozijnen onmisbaar voor betaalbare BENG

Passiefhuis-kozijnen zijn de basis voor betaalbare BENG. Met traditionele kozijnen wordt energieneutraal bouwen juist duurder en zowel het comfort als ook het binnenklimaat komen er bekaaid van af. Kozijnen hebben de afgelopen decennia veel innovatie doorgemaakt. Ze worden steeds smaller, efficiënter en duurzamer. En als je bij de kosten van ramen verder kijkt dan de aanschafkosten wordt het makkelijk kiezen: het energetisch beste kozijn is ook juist het meest voordelige voor de gebruiker. Hoog tijd dat de Nederlandse bouwwereld dit in de gaten krijgt!

Door Clarence Rose, expert energieneutraal bouwen en docent Kennisinstituut KERN

Afbeelding: ENERsign GmbH

Betaalbaarheid is vertrekpunt voor passiefhuisontwikkeling

Als een gebouw energieneutraal moet worden lossen we dit vaak op door “maatregelen te stapelen”, een beetje extra isolatie, een warmtepomp, schaampanelen maken het plaatje rond. De kwaliteit stemmen we daarbij af op het voorhanden budget. Compromissen op het vlak van comfort, gezondheid, duurzaamheid én de kosten voor de gebruiker op termijn vinden we normaal. Bekijken we het gebouw integraal, zien we dat er zo veel kansen blijven liggen.

Een hardnekkig misverstand is dat passiefhuizen onbetaalbaar zijn. De betaalbaarheid van comfortabele, gezonde gebouwen is juist het doel van de passiefhuistechnologie. En het ruim 25 jaar wereldwijd wetenschappelijk onderzoek hierachter. De focus zit hier op een zeer lage energiebehoefte en dus besparing in energiekosten. Daarbij geholpen door slim gebruik van synergiën tussen maatregelen wordt de hoge kwaliteit van passiefhuizen hiermee juist rendabel. Dus inzet van deze wetenschappelijke kennis is dé manier om BENG betaalbaar te krijgen.

Betaalbaar BENG? Juist met passiefhuis-kozijnen!

Gezien ramen vaak dure m2 gevels zijn, is het belangrijk de betaalbaarheid hiervan in de context te zien van het hele gebouw en de kosten van het gebruik ervan.

Dan zien we dat de super geïsoleerde passiefhuiskozijnen niet alleen comfort-technisch maar ook economisch de beste optie zijn. Dit kwam ook naar voren in een recent onderzoek naar de levensduurkosten door het PHI.

Deze haalbaarheidsstudie naar totale kosten van kozijnen is uitgevoerd binnen het Europese AZEB-project en de resultaten ervan zijn gepubliceerd in het Passivhauskompendium 2020 – gewoon bestellen, is echt de moeite! Zoek daar naar “Besser ist besser! Worauf achten bei Kunststofffenstern?” door Benjamin Krick.

De uitkomst van dit onderzoek laat zien dat super geïsoleerde passiefhuisramen niet alleen comfort-technisch maar ook economisch de beste optie zijn. En dat minder geïsoleerde ramen daarnaast ook een groot risico hebben op condensvorming. In deze studie is trouwens puur gekeken naar de economische effecten van het raam zelf. Maar de raamkeuze bepaalt ook bijvoorbeeld hoe je moet verwarmen en koelen, dus de installatietechniek. Op dat vlak kun je – door te kiezen voor energetisch hoogwaardige ramen – al flink in de investeringskosten besparen.

Passiefhuis-kozijnen: hoe dan ook de zwakste schakel

Kozijnen in een zeer energiezuinig gebouw zijn een uitdaging: ze vormen de overgang van een goed geïsoleerde gevel naar steeds beter isolerend glas. Ze moeten zwaar (drievoudig) glas dragen en daarbij kierdicht sluiten. En dan het liefst ook nog goed met één hand te bedienen zijn.

En ze moeten zo smal mogelijk zijn. Dit is niet alleen ingegeven door de esthetica van de moderne architectuur. Maar hier leiden weer bouwfysische aspecten tot synergie: de zonnewarmte door het glas kan de energieverliezen van het raam ruimschoots compenseren. Hoe groter de glasoppervlakte dus hoe meer zonnewinst.

U-waarde omlaag

Waar we vroeger energieverliezen door ramen voor lief namen zijn deze in hoogwaardig geïsoleerde gebouwen niet meer acceptabel. Dat is niet alleen vanwege het onevenredig hoge energieverlies door traditionele kozijnen. Bij een traditioneel kozijn – in een verder goed geïsoleerd gebouw – krijgen we namelijk te maken met condens in de winter. De oppervlaktetemperatuur aan de binnenkant van het kozijn koelt ten opzichte van de rest van het gebouw meer af. Dit, in combinatie met de hoge luchtvochtigheid (warme lucht kan meer vocht bevatten), vormt een gezondheidsrisico. Maar ook wat het comfort betreft komt het vrij nauw. Als we weinig hoeven te stoken heb je simpel weg nog maar weinig mogelijkheid om koudeval te beperken als die er eenmaal optreedt.

Passiefhuis-kozijnen: Small, smaller, smalst

Het raamkozijn zelf is en blijft dé verliespost op de energiebalans. Bij een energetische beoordeling van een kozijn spelt niet alleen de U-waarde van het kozijn een belangrijke rol. Juist bij de aanzichtbreedte tikt elke cm extra aan.

Op dit vlak hebben kozijnen de afgelopen decennia een enorme innovatieslag doorgemaakt. Daarbij zie je dat het kozijn steeds minder ruimte inneemt. Door toepassing van de juiste materialen en ontwikkelingen in de profielopbouw worden kozijnen steeds smaller en daardoor efficiënter. Dit is een uitdaging, ook met het oog op vormstabiliteit, blijvende kierdichtheid en onderhoud/duurzaamheid.

Er is al zelfs een systeem op de markt waarbij het houtskelet het vaste deel van het kozijn vormt. Slim, want dit spaart niet alleen materiaal en energie, maar juist ook handelingen op de bouw.

Ook de meest isolerende kozijnen vereisen een goed doordachte inbouw. In de volgende aflevering leest u waarom de spouwlat zijn langste tijd heeft gehad.

Meer kennis over passiefhuis-kozijnen

Kom kennis inhaleren bij Kennisinstituut KERN! De docenten bij KERN zijn de Nederlandse koplopers in energieneutraal bouwen. De combinatie van hun praktijkervaring en de theoretische kennis van internationale wetenschappelijke ontwikkelingen maakt de cursussen bij KERN uniek voor Nederland. In de cursus Energieneutraal bouwen en renoveren leer je bijvoorbeeld alle ins en outs over energieleverende ramen. En na vier dagen begrijp echt waar het om gaat bij het betaalbaar maken van BENG.